niedziela, 8 grudnia 2013

Wszystko, co trzeba wiedzieć o szczepieniu przeciw grypie.

Grypa sezonowa, nie mylić z przeziębieniem.

Grypa to choroba wirusowa o gorszym przebiegu niż przeziębienie. Początek objawów jest nagły.

Źródło zdjęcia: National Geographic
Najbardziej typowe są:
  • bóle mięśni i stawów
  • dreszcze
  • kaszel
  • wysoka gorączka (rzadko przy przeziębieniu)
  • ból głowy (rzadko przy przeziębieniu)
  • ból gardła
  • katar (z reguły nie aż tak nasilony jak przy przeziębieniu)
  • u dzieci dodatkowo mogą wystąpić: ból brzucha, nudności, wymioty i/lub łagodna biegunka.
Większość osób przechodzi grypę dosyć łagodnie (wbrew pozorom dotyczy to także mężczyzn;)). Istnieją jednak pewne grupy ryzyka, dla których choroba ta jest potencjalnie bardzo groźna - może skończyć się ciężkim zapaleniem płuc, powikłaniami ze strony układu sercowo - naczyniowego, sepsą, a nawet być śmiertelna. Osoby z grup ryzyka powinny szczególnie pilnować corocznych szczepień przeciw grypie sezonowej, może to im uratować życie! Do grup ryzyka należą:
  • dzieci poniżej 5 roku życia
  • osoby powyżej 55, a szczególnie 65. roku życia
  • osoby chorujące na schorzenia przewlekłe dróg oddechowych, np. na astmę; metaboliczne, np. cukrzycę; neurologiczne upośledzające oddychanie i połykanie; z niedoborami odporności, np. z powodu HIV/AIDS; choroby przewlekłe układu sercowo - naczyniowego, nerek, wątroby, układu krwiotwórczego
  • osoby otyłe z BMI>=40
  • kobiety w ciąży (zwłaszcza II i III trymestr).
Świetne interaktywne materiały, w których jest wszystko, co warto wiedzieć o grypie, (niestety jak zwykle po angielsku) znajdziecie tutaj. A tutaj - skrót najważniejszych informacji o grypie dla rodziców.

Grypa - choroba bardzo zakaźna

Grypa to bardzo zakaźna choroba, łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Co roku do szpitala z powodu grypy trafia 1 na 140-420 niemowląt do 6.miesiąca życia i 1 na 530-5000 dzieci od 6. miesiąca życia do 5 lat. 
Amerykanie (nie bez powodu) publikują na swoich stronach rządowych m.in. takie ostrzeżenia:
  • W latach 2004 - 2012 z powodu powikłań grypy zmarło 830 dzieci w USA. Wg informacji U.S. Centers for Disease Control and Prevention wiele z nich nie chorowało przewlekle.
  • Najbardziej uderza wiadomość, że 35% tych dzieci zmarło przed hospitalizacją w ciągu pierwszych 3 dni objawowej choroby. (Wg raportu opublikowanego online Oct. 28 w Pediatrics.)
  • Jak mówi główny autor raportu - Dr. Karen Wong - okazało się, że z powodu grypy umierały dzieci zdrowe jak i obarczone schorzeniami przewlekłymi, ze wszystkich grup wiekowych. Ogromna większość z nich nie była zaszczepiona. 
Wniosek jaki płynie z tych statystyk: lepiej zapobiegać niż leczyć. Zarówno w Polsce jak i w USA zaleca się coroczne szczepienie przeciw grypie u wszystkich dzieci od 6. miesiąca życia oraz dbanie o PODSTAWY w zapobieganiu infekcjom. 
Jako ochronę młodszych niemowląt, które nie mogą być jeszcze zaszczepione, a należą do grupy ryzyka, można rozważyć szczepienie kobiet w ciąży (zawsze należy to jednak dokładnie omówić z lekarzem prowadzącym). Najłatwiej chronić młodsze dzieci szczepiąc wszystkich członków rodziny, którzy je otaczają i mają z nim kontakt. W ten sposób zmniejszymy ryzyko przeniesienia choroby na dzieci. 

UWAGA! Szczepienie przeciw grypie chroni tylko przed zachorowaniem na grypę, nie działa wobec chorób grypopodobnych i przeziębień (ale na szczęście te są o wiele mniej niebezpieczne dla organizmu).

Kogo szczepić?

Z racji na przytoczone przeze mnie statystyki, zaleca się szczepienie wszystkich zdrowych dzieci w wieku 6 miesięcy do 18. roku życia. Polecam coroczne szczepienie przeciw grypie nie tylko dzieciom, ale i ich rodzicom.

Są sytuacje, w których szczepienie przeciw grypie może nieść szczególne korzyści:

  • U osób z grup ryzyka. Uwaga! Jeśli dziecko mieszka z osobą z grupy ryzyka, (np. z dziadkami), samo jest przez to także bardziej narażone na zachorowanie i odwrotnie, chore dziecko łatwo zarazi domownika z grupy ryzyka, narażając go na poważne komplikacje. W takiej sytuacji warto zaszczepić wszystkich domowników. 
  • U dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola.
  • U dzieci, których rodzice w pracy mają kontakt z dużą ilością osób (ekspedient/(ka), nauczyciel/(ka), pracownicy służby zdrowia itd.) oraz oczywiście u tych rodziców.

Kiedy szczepić?

Nasz organizm potrzebuje przynajmniej 2 tygodni, aby wypracować mechanizmy obronne na podstawie informacji uzyskanych dzięki szczepieniu. Dlatego najlepiej zaszczepić siebie i dziecko przed sezonem zachorowań, kiedy tylko pojawią się aktualne szczepionki. Należy jednak pamiętać, że sezon zachorowań na grypę jest długi, czasem trwa nawet do kwietnia. Zaszczepienie w późniejszym terminie nadal może okazać się korzystne, szczególnie jeśli wiemy, że czeka nas kontakt z dużą liczbą osób, częste pobyty w miejscach publicznych itp.

Jak szczepić?

  1. Szczepionki przeciw grypie są co roku aktualizowane - naukowcy przewidują jakie wirusy będą w danym sezonie najbardziej "popularna" i wg tego opracowywana jest szczepionka. Dlatego przeciw grypie należy szczepić co roku.
  2. Szczepionki podaje się w postaci zastrzyku domięśniowego lub (u dorosłych) podskórnego.
  3. U młodszych dzieci, u których układ odpornościowy nie jest w pełni dojrzały szczepienie jest mniej skuteczne niż u dorosłych. Aby wzmocnić efekt szczepienia do 9. roku życia dziecko szczepione po raz pierwszy w życiu powinno otrzymać dwie dawki szczepionki w odstępie min. 4 tygodni.
  4. Jeśli dziecko do 9. roku życia było szczepione w poprzednim sezonie tylko raz, w kolejnym sezonie może być korzystne podanie dwóch dawek, ale trzeba to omówić z lekarzem. 

Rola szczepienia i jego skuteczność.

Szczepienie przeciw grypie to jedyna metoda zapobiegania zachorowaniom oraz poważnym powikłaniom choroby o udokumentowanej skuteczności! 

Trudno jest jednak przedstawić konkretne, uniwersalne dane dotyczące skuteczność szczepienia przeciw grypie. Zależy ona od kilku czynników:
  • Wieku i Immunokompetencji osoby szczepionej: szczepienie u małych dzieci (do 2. roku życia) i osób starszych (po 65. roku życia) oraz z niedoborami odporności, chorujących przewlekle jest z reguły mniej skuteczne. Nadal jednak przynosi korzyści, tym bardziej, że są to osoby z grupy ryzyka!
  • Zgodności przewidywań naukowców co do dominujących rodzajów wirusa w sezonie z tym jak "uknują to sobie wirusy". Bywają sezony kiedy szczepionki są super trafione, a bywają i takie, które nie obejmują w swoim składzie wszystkich dominujących szczepów. Niestety nigdy nie wiadomo jak będzie w tym roku, dopóki sezon nie minie i nie zrobi się zestawienia danych dotyczących zachorowań u osób zaszczepionych. Nie jest to jednak rosyjska ruletka, szczepienie zawsze niesie ze sobą korzyści.
  • Według danych amerykańskich (często się nimi posługuję, gdyż mają naprawdę rzetelnie opracowane dane epidemiologiczne, niestety nam jeszcze trochę brakuje do tego poziomu), skuteczność szczepienia wzrasta znacząco po 3 "zaszczepionych" sezonach i jest coraz większa z każdym kolejnym szczepieniem. Kiedy nasz organizm zna już pewną pulę możliwych kombinacji wirusa, istnieje większa szansa, że obroni się przed tym, co krąży w "obiegu". Dodatkowo sugerują, że niezależnie od wieku, przy pierwszym szczepieniu w życiu warto przyjąć dwie dawki w odstępie min. 4 tyg. 

Czy szczepionka może wywołać chorobę?

Szczepionka przeciw grypie należy do grupy szczepionek "nieżywych". To oznacza, że zawiera jedynie fragmenty wirusa. Nie mogą one wywołać choroby, ale wystarczą naszemu układowi odpornościowemu jako dane do rozpoznania zagrożenia i szybkiej reakcji w przypadku kontaktu z wirusem.
Jeśli po szczepieniu pojawią się objawy grypopodobne, oznacza to, że prawdopodobnie nasze szczepienie zbiegło się w czasie z przeziębieniem, albo, że spóźniliśmy się ze szczepieniem i doszło do rozwoju choroby. Pamiętajmy, że nasz organizm potrzebuje czasu, aby "opracować dane" ze szczepienia. Muszą minąć ok. 2-3 tyg. zanim szczepionka zacznie działać.
Jak każda szczepionka może natomiast wywoływać niepożądane odczyny poszczepienne. Najczęściej pojawia się bolesność w miejscu wkłucia, utrzymująca się z reguły 2 dni. Niewysoka gorączka, osłabienie i ból mięśni mogą utrzymywać się przez 2 dni po szczepieniu i dotyczą najczęściej dzieci szczepionych po raz pierwszy w życiu.

Uwaga ze szczepieniem u osób uczulonych na białko jaja kurzego!

Nie należy rutynowo szczepić przeciw grypie osób, u których wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (obrzęk krtani, warg i języka, nagła duszność, nasilona pokrzywka, wstrząs anafilaktyczny) po spożyciu jaja kurzego lub po podaniu preparatów białka jaja kurzego (owoalbuminy). Wirusy wykorzystywane do produkcji szczepionek są namnażane w zarodkach kurzych w jajach. Niedługo powinny pojawić się szczepionki dla dzieci zawierające elementy wirusów namnażanych w hodowli komórkowej, czyli w "sztucznych" warunkach, wolne od białek jaja kurzego.

Bibliografia:
Etykiety: , , , ,

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)